Informacje o Dorzeczu > 1.0. Charakterystyka ogólna dorzecza Parsęty

1.0. Charakterystyka ogólna dorzecza Parsęty

1.1. Lokalizacja. Dane ogólne

  • Dorzecze Parsęty leży w północno - zachodniej części Polski. Zasięgiem swym obejmuje 50% wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Gminy tworzące Związek należą administracyjne do 6 powiatów.

     
  • W dorzeczu Parsęty leży 20 gmin w tym 18 zrzeszonych w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. Do Związku należą również trzy gminy leżące w dorzeczu Regi.

     
  • Udział procentowy użytków rolnych wynosi 57%.

     
  • Powierzchnia lasów stanowi 30,6% powierzchni gmin dorzecza.

     
  • Teren dorzecza jest ubogi w jeziora, natomiast występują licznie niewielkie oczka polodowcowe. Powierzchnia rzek i jezior stanowi 2,3% powierzchni gmin ze znacznym zróżnicowaniem udziału wód powierzchniowych w poszczególnych gminach.

     
  • Gmina Kołobrzeg z miastem Kołobrzeg jest gminą nadmorską. Długość linii brzegowej wynosi 19 665 m.

     
  • Średnia gęstość zaludnienia w regionie wynosi 64 osoby/km2, natomiast po wyłączeniu miast i siedzib gmin wynosi 37osób/km2.

     
  • Na omawianym terenie rolnictwo stanowi dominującą funkcję gospodarczą pomimo likwidacji wielu Państwowych Gospodarstw Rolnych. Przemysł rolno - spożywczy skupiony głównie wokół ośrodków miejskich.

     
  • Na terenie opracowania sieć komunikacyjna jest nierównomierna. Zależy w sposób zdecydowany od ukształtowania poszczególnych gmin.

     
  • Południową część gmin Połczyn Zdrój i Barwice stanowi obszar Drawskiego Parku Krajobrazowego. Jego obszar wynosi 246,74km2, natomiast otulina parku zajmuje obszar 15,07km2.

     
  • Ogólna powierzchnia zlewni Parsęty wynosi 3150,9km2 - Spadek w górnym biegu 3 ‰, w dolnym 0,3 ‰, średnia niska woda powyżej ujścia SNQ 14,4 m3/s. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu około 3 m.

     
  • Długość Parsęty wynosi 131,7 km.

     
  • Główne dopływy Parsęty:
    • lewe:
      • Dębnica długość 36 km
         
      • Mogilica długość 44 km
      • Pokrzwnica długość 29 km
    • prawe:
      • Pysznica
      • Radew długość 85 km,
      • z dopływami:
        • Czarna długość 21,5 km
        • Chociwel długość 23 km
      • Chotla długość 31 km
         
      • Liśnica,
      • Trzebiegoszcz
         
  • Pod względem przyrodniczym, wg. opinii prof. Hesse i zespołu (Hesse 2000 dane niepubl.), "do najważniejszych cech obszaru dorzecza Parsęty (…) należy zaliczyć:
     
  1. Najdłuższa rzeka z największą zlewnią strefy południowego Przymorza Bałtyku, z dobrze rozwiniętą siecią dopływów.
     
  2. Duża stabilność przepływów, zarówno w cyklu rocznym jak i w przedziałach wieloletnich.
  3. Duże średnie roczne odpływy jednostkowe z powierzchni zlewni (742 m3.d-1.km-2), zlewnia położona w gradiencie między Regą o niskim odpływie (572), ale i tak znacznie wyższym niż w zlewniach centralnej Polski i Grabową o najwyższym odpływie spośród rzek Przymorza (1113).
  4. Zróżnicowane formy ukształtowania powierzchni ziemi: od wysokich, głęboko porozcinanych wzgórz moreny czołowej w strefach marginalnych zlewni do równin i niewielkich pradolin.
  5. Zróżnicowane i względnie dobrze zachowane naturalne formy morfologiczne dolin rzecznych z rozwiniętym systemem parafluwialnym i licznymi strefami źródliskowymi.
  6. Użytkowanie powierzchni ziemi ma charakter rolniczo-leśny o wyraźnym mozaikowatym rozmieszczeniu płatów i zróżnicowanej wielkości poszczególnych płatów.
  7. Połączenie mozaikowatego i strefowego rozmieszczenia ekosystemów decyduje o strukturze krajobrazu obszaru zlewni Parsęty i dolin poszczególnych rzek.
     
  8. Występowanie ekosystemów wodnych, torfowiskowych i leśnych o szerokim spektrum zróżnicowanej trofii i dynamiki obiegu materii.
  9. Mały udział jezior i torfowisk w powierzchni zlewni z przewagą tych ekosystemów o małych powierzchniach jednostkowych, nierównomiernie rozmieszczonych na obszarze zlewni.
  10. Przewaga jezior bezodpływowych i torfowisk wysokich nad połączonymi z systemem rzecznym; duże powierzchnie obszarów bezodpływowych na granicach dorzecza i liczne obszary bezodpływowe w jego wnętrzu.
  11. Względnie umiarkowany stopień przekształceń antropogenicznych, nie powodujący silnej degradacji ekosystemów i krajobrazu.
  12. Istnieją konstrukcje techniczne, które doprowadziły do powstania interesujących sytuacji ekologicznych (kaskada dwóch zbiorników zaporowych o szczególnie dużej stabilności fizycznej i ze sprawnymi mechanizmami redukcji potencjału troficznego, głębokie jezioro o zaburzonej stratyfikacji, jezioro o dużych amplitudach wahań poziomu wody i zasięgu litoralu zalewanego wodą, odcinek koryta rzecznego zasilany wyłącznie wodami podziemnymi).
  13. Dobrze rozpoznane procesy morfodynamiczne i geochemiczne funkcjonowania zlewni, słabiej - elementy flory i fauny oraz procesy ekologiczne.
  14. Mało stwierdzonych unikatowych osobliwości przyrodniczych. Brak jest danych wskazujących na jakiekolwiek szczególne walory np. jezior lobeliowych i torfowisk mszarnych - ekosystemów dobrze rozpoznanych w skali całego Pomorza - znajdujących się w granicach zlewni Parsęty w porównaniu z położonymi w innych zlewniach.
  15. Ubóstwo ilościowe zbiorowisk organizmów wodnych w rzekach i słabo rozwinięte procesy biotycznej transformacji nutrientów; ekologiczne mechanizmy funkcjonowania ekosystemów rzecznych wymagają szczegółowych badań, które mogą wykazać znaczną odmienność funkcjonalną w porównaniu z dobrze poznanymi typami rzek.
  16. Słabo rozwinięty system obszarów chronionych, co wynika z małego dotychczaso-wego zainteresowania przyrodników tym obszarem z jednej strony, a z drugiej ich nastawieniem na poszukiwanie szczególnych osobliwości przyrodniczych, a nie przykładów typowych, charakterystycznych struktur i procesów przy proponowaniu obiektów przeznaczonych do ochrony.