1.0. Charakterystyka ogólna dorzecza Parsęty

1.1. Lokalizacja. Dane ogólne

• Dorzecze Parsęty leży w północno - zachodniej części Polski. Zasięgiem swym obejmuje 50% wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Gminy tworzące Związek należą administracyjne do 6 powiatów.
  
   
• W dorzeczu Parsęty leży 20 gmin w tym 18 zrzeszonych w Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. Do Związku należą również trzy gminy leżące w dorzeczu Regi.
  
   
• Udział procentowy użytków rolnych wynosi 57%.
  
   
• Powierzchnia lasów stanowi 30,6% powierzchni gmin dorzecza.
  
   
• Teren dorzecza jest ubogi w jeziora, natomiast występują licznie niewielkie oczka polodowcowe. Powierzchnia rzek i jezior stanowi 2,3% powierzchni gmin ze znacznym zróżnicowaniem udziału wód powierzchniowych w poszczególnych gminach.
  
   
• Gmina Kołobrzeg z miastem Kołobrzeg jest gminą nadmorską. Długość linii brzegowej wynosi 19 665 m.
  
   
• Średnia gęstość zaludnienia w regionie wynosi 64 osoby/km², natomiast po wyłączeniu miast i siedzib gmin wynosi 37osób/km².
  
   
• Na omawianym terenie rolnictwo stanowi dominującą funkcję gospodarczą pomimo likwidacji wielu Państwowych Gospodarstw Rolnych. Przemysł rolno - spożywczy skupiony głównie wokół ośrodków miejskich.
  
   
• Na terenie opracowania sieć komunikacyjna jest nierównomierna. Zależy w sposób zdecydowany od ukształtowania poszczególnych gmin.
  
   
• Południową część gmin Połczyn Zdrój i Barwice stanowi obszar Drawskiego Parku Krajobrazowego. Jego obszar wynosi 246,74km², natomiast otulina parku zajmuje obszar 15,07km².
  
   
• Ogólna powierzchnia zlewni Parsęty wynosi 3150,9km² - Spadek w górnym biegu 3 ‰, w dolnym 0,3 ‰, średnia niska woda powyżej ujścia SNQ 14,4 m3/s. Maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu około 3 m.
  
   
• Długość Parsęty wynosi 131,7 km.
  
   
• Główne dopływy Parsęty:
  • lewe:
    • Dębnica długość 36 km
       
    • Mogilica długość 44 km
    • Pokrzwnica długość 29 km

• prawe:
  • Pysznica
  • Radew długość 85 km,
  • z dopływami:
    • Czarna długość 21,5 km
    • Chociwel długość 23 km

• Chotla długość 31 km
   
• Liśnica,
• Trzebiegoszcz
   

• Pod względem przyrodniczym, wg. opinii prof. Hesse i zespołu (Hesse 2000 dane niepubl.), "do najważniejszych cech obszaru dorzecza Parsęty (…) należy zaliczyć:
   

1. Najdłuższa rzeka z największą zlewnią strefy południowego Przymorza Bałtyku, z dobrze rozwiniętą siecią dopływów.
    
2. Duża stabilność przepływów, zarówno w cyklu rocznym jak i w przedziałach wieloletnich.
3. Duże średnie roczne odpływy jednostkowe z powierzchni zlewni (742 m3.d-1.km-2), zlewnia położona w gradiencie między Regą o niskim odpływie (572), ale i tak znacznie wyższym niż w zlewniach centralnej Polski i Grabową o najwyższym odpływie spośród rzek Przymorza (1113).
4. Zróżnicowane formy ukształtowania powierzchni ziemi: od wysokich, głęboko porozcinanych wzgórz moreny czołowej w strefach marginalnych zlewni do równin i niewielkich pradolin.
5. Zróżnicowane i względnie dobrze zachowane naturalne formy morfologiczne dolin rzecznych z rozwiniętym systemem parafluwialnym i licznymi strefami źródliskowymi.
6. Użytkowanie powierzchni ziemi ma charakter rolniczo-leśny o wyraźnym mozaikowatym rozmieszczeniu płatów i zróżnicowanej wielkości poszczególnych płatów.
7. Połączenie mozaikowatego i strefowego rozmieszczenia ekosystemów decyduje o strukturze krajobrazu obszaru zlewni Parsęty i dolin poszczególnych rzek.
    
8. Występowanie ekosystemów wodnych, torfowiskowych i leśnych o szerokim spektrum zróżnicowanej trofii i dynamiki obiegu materii.
9. Mały udział jezior i torfowisk w powierzchni zlewni z przewagą tych ekosystemów o małych powierzchniach jednostkowych, nierównomiernie rozmieszczonych na obszarze zlewni.
10. Przewaga jezior bezodpływowych i torfowisk wysokich nad połączonymi z systemem rzecznym; duże powierzchnie obszarów bezodpływowych na granicach dorzecza i liczne obszary bezodpływowe w jego wnętrzu.
11. Względnie umiarkowany stopień przekształceń antropogenicznych, nie powodujący silnej degradacji ekosystemów i krajobrazu.
12. Istnieją konstrukcje techniczne, które doprowadziły do powstania interesujących sytuacji ekologicznych (kaskada dwóch zbiorników zaporowych o szczególnie dużej stabilności fizycznej i ze sprawnymi mechanizmami redukcji potencjału troficznego, głębokie jezioro o zaburzonej stratyfikacji, jezioro o dużych amplitudach wahań poziomu wody i zasięgu litoralu zalewanego wodą, odcinek koryta rzecznego zasilany wyłącznie wodami podziemnymi).
13. Dobrze rozpoznane procesy morfodynamiczne i geochemiczne funkcjonowania zlewni, słabiej - elementy flory i fauny oraz procesy ekologiczne.
14. Mało stwierdzonych unikatowych osobliwości przyrodniczych. Brak jest danych wskazujących na jakiekolwiek szczególne walory np. jezior lobeliowych i torfowisk mszarnych - ekosystemów dobrze rozpoznanych w skali całego Pomorza - znajdujących się w granicach zlewni Parsęty w porównaniu z położonymi w innych zlewniach.
15. Ubóstwo ilościowe zbiorowisk organizmów wodnych w rzekach i słabo rozwinięte procesy biotycznej transformacji nutrientów; ekologiczne mechanizmy funkcjonowania ekosystemów rzecznych wymagają szczegółowych badań, które mogą wykazać znaczną odmienność funkcjonalną w porównaniu z dobrze poznanymi typami rzek.
16. Słabo rozwinięty system obszarów chronionych, co wynika z małego dotychczaso-wego zainteresowania przyrodników tym obszarem z jednej strony, a z drugiej ich nastawieniem na poszukiwanie szczególnych osobliwości przyrodniczych, a nie przykładów typowych, charakterystycznych struktur i procesów przy proponowaniu obiektów przeznaczonych do ochrony.